Người thừa kế có quyền nhận di sản là quyền sử dụng đất và nhà ở thông qua di chúc hoặc theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp có quan hệ hôn nhân, huyết thống, hoặc nuôi dưỡng với người để lại di sản đều đủ điều kiện thừa kế tài sản này. Vậy, điều kiện thừa kế nhà đất 2025 là gì? Những trường hợp nào bị loại trừ khỏi quyền thừa kế nhà đất theo quy định hiện hành?
Điều kiện thừa kế nhà đất năm 2025
Theo Điều 45 Luật Đất đai 2024, người sử dụng đất được nhận thừa kế quyền sử dụng đất khi đáp ứng các điều kiện sau:
- Có giấy tờ pháp lý hợp lệ: Người thừa kế cần có một trong các loại giấy tờ chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc quyền sở hữu nhà ở, như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Tuy nhiên, có một số ngoại lệ không yêu cầu giấy chứng nhận, như trường hợp thừa kế quyền sử dụng đất khi dồn điền, đổi thửa, hoặc chuyển nhượng cho Nhà nước, cộng đồng dân cư theo quy định tại khoản 7 Điều 124 và điểm a khoản 4 Điều 127 của Luật Đất đai 2024.
- Đất không có tranh chấp: Quyền sử dụng đất không đang trong quá trình tranh chấp, hoặc nếu có, tranh chấp đã được giải quyết và có bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật từ cơ quan có thẩm quyền, như Tòa án hoặc Trọng tài.
- Không bị kê biên để thi hành án: Quyền sử dụng đất không thuộc diện bị kê biên hoặc áp dụng các biện pháp bảo đảm thi hành án theo quy định pháp luật dân sự.
- Trong thời hạn sử dụng đất: Đất thừa kế vẫn nằm trong thời gian sử dụng hợp pháp đã được cấp phép.
- Không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời: Quyền sử dụng đất không thuộc diện bị phong tỏa hoặc hạn chế bởi các biện pháp tạm thời khẩn cấp theo quy định pháp luật.
Người nhận thừa kế quyền sử dụng đất có thể thực hiện các quyền như chuyển nhượng, tặng cho, hoặc thế chấp… khi đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Trong trường hợp chưa có giấy chứng nhận, họ cần hoàn tất các thủ tục để đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận theo quy định.
Những quy định trên đảm bảo tính minh bạch và quyền lợi hợp pháp của người thừa kế, đồng thời hạn chế những rủi ro pháp lý liên quan đến đất đai.
Các trường hợp không đủ điều kiện thừa kế nhà đất 2025
Theo Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản, hoặc để lại tài sản cho người thừa kế theo pháp luật. Tuy nhiên, không phải ai cũng đủ điều kiện nhận thừa kế, ngay cả khi có mối quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng với người để lại di sản. Dưới đây là những trường hợp không được hưởng thừa kế nhà đất theo quy định hiện hành.
Người thừa kế không còn sống vào thời điểm mở thừa kế
Theo Điều 613 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế phải còn sống tại thời điểm mở thừa kế hoặc đã thành thai trước khi người để lại di sản qua đời. Nếu con cái không còn sống hoặc chưa thành thai trước thời điểm này, sẽ không được hưởng thừa kế.
Người bị kết án vì hành vi cố ý xâm phạm người để lại di sản
Người từng bị kết án về các hành vi như cố ý gây tổn hại tính mạng, sức khỏe, hoặc xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người để lại di sản cũng không được hưởng thừa kế.
Người không thực hiện nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản
Những người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng hoặc có hành vi ngược đãi, hành hạ người để lại di sản sẽ bị loại khỏi danh sách thừa kế.
Người có hành vi xâm phạm người thừa kế khác
Trường hợp người thừa kế cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm chiếm đoạt di sản cũng sẽ bị loại khỏi quyền thừa kế.
Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép liên quan đến di chúc
Những cá nhân thực hiện các hành vi gian dối như giả mạo, sửa đổi, tiêu hủy hoặc che giấu di chúc nhằm chiếm đoạt di sản trái với ý chí của người để lại di sản cũng không được hưởng thừa kế. Tuy nhiên, nếu người để lại di sản vẫn chấp nhận để họ nhận di sản, họ sẽ không bị truất quyền.
Người không có tên trong di chúc
Trường hợp người để lại di sản lập di chúc nhưng không đề cập đến việc để lại tài sản cho con cái hoặc các thành viên gia đình, những người này sẽ không được hưởng thừa kế theo nội dung di chúc. Tuy nhiên, theo khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015, con chưa thành niên, cha mẹ, vợ/chồng hoặc con thành niên mất khả năng lao động vẫn có quyền nhận hai phần ba suất thừa kế theo pháp luật, ngay cả khi không được chỉ định trong di chúc.
Người bị truất quyền thừa kế
Theo Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015, người lập di chúc có quyền truất quyền hưởng di sản của người thừa kế. Nếu di chúc có nội dung truất quyền, cá nhân đó sẽ không được nhận di sản, dù họ đủ điều kiện thừa kế.
(Nguồn Cafeland)
>> Xem thêm bài viết Mẫu hợp đồng mua bán đất mới nhất 2025 chuẩn quy định hiện hành
** Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Radanhadat thực hiện bài viết này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước. Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của bài viết nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.