Khẩn trương hoàn tất giải phóng mặt bằng cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

Chiều 16/6/2025, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp trực tiếp kết hợp trực tuyến với các bộ, ngành và 20 địa phương có tuyến đi qua để thúc đẩy tiến độ giải phóng mặt bằng cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Đây là một trong những dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia, được xác định có tính chất độc lập, sử dụng nguồn ngân sách Trung ương và đóng vai trò chiến lược trong quy hoạch kết nối liên vùng.

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì họp về dự án giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, chiều 16/6. Ảnh: Minh Khôi

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng khẳng định: Quốc hội đã thống nhất tách riêng công tác giải phóng mặt bằng và tái định cư thành một dự án độc lập do Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các địa phương thực hiện theo đúng quy định pháp luật.

Bộ Xây dựng bàn giao hồ sơ cho 20 tỉnh, yêu cầu lập Ban chỉ đạo trước 1/7

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng, trong Nghị quyết 106/NQ-CP ban hành ngày 23/4/2025, Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng thực hiện rà soát hồ sơ thiết kế sơ bộ và ranh giới giải phóng mặt bằng. Tính đến thời điểm hiện tại, toàn bộ hồ sơ đã được bàn giao cho 20 tỉnh, thành phố nơi tuyến đường sắt đi qua.

Tuy nhiên, tiến độ triển khai còn chậm: mới chỉ có 1 địa phương (Ninh Bình) thành lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng, và chỉ 5 địa phương hoàn tất rà soát nhu cầu tái định cư. Các tỉnh còn lại cần lập kế hoạch chi tiết, huy động nguồn vốn tạm ứng từ ngân sách địa phương và phối hợp cùng các cơ quan Trung ương để hoàn thành nhiệm vụ trước mốc thời gian ngày 1/7/2025.

Theo kế hoạch, công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam cần được hoàn thành cơ bản trước tháng 12/2026. Đây là điều kiện tiên quyết để các nhà thầu có thể tiếp nhận mặt bằng và triển khai thi công đúng tiến độ.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng được giao nhiệm vụ chủ trì tiểu dự án di dời hệ thống điện từ 110 kV trở lên, đồng bộ với kế hoạch giải phóng mặt bằng.

Địa phương chủ lực, Bộ, ngành hỗ trợ kịp thời

Luật Đất đai 2024 quy định địa phương có toàn quyền trong công tác đền bù, hỗ trợ và tái định cư. Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết không cần thiết ban hành một khung chính sách chung cho toàn tuyến vì mỗi địa phương có đặc thù riêng, áp dụng linh hoạt sẽ tránh được việc chậm tiến độ.

Để xử lý các tình huống vướng mắc do quy hoạch chưa được cập nhật, Bộ cũng đang xây dựng một Nghị quyết cho phép các tỉnh sử dụng chỉ tiêu đất đai đã được Quốc hội thông qua theo chủ trương đầu tư dự án.

Về nguồn lực, Bộ Tài chính sẽ tổng hợp nhu cầu vốn từ các tỉnh, cân đối nguồn ngân sách Trung ương và kết hợp vốn đối ứng địa phương. Đối với các tỉnh khó khăn, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét bố trí hỗ trợ riêng.

Tại cuộc họp, nhiều địa phương đã đưa ra kế hoạch cụ thể:

• TP Hà Nội: Sẵn sàng ứng ngân sách cho công tác giải phóng mặt bằng; đề xuất chọn ga Ngọc Hồi hoặc Thường Tín làm điểm khởi động từ ngày 19/8/2025.

• TP.HCM: Đã khảo sát 200 trường hợp tái định cư, sẵn có căn hộ và nền đất; đề xuất tích hợp phát triển đô thị TOD tại ga Thủ Thiêm.

• Thanh Hóa: Hoàn thiện quy hoạch 39 khu tái định cư, kiến nghị được ứng vốn để xây dựng hạ tầng trước.

• Bình Định: Đề nghị sớm xác định hướng tuyến để tránh ảnh hưởng đến khu dân cư và di tích lịch sử.

Hướng đến khởi công đúng tiến độ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: “Khởi động công tác giải phóng mặt bằng ngay trong tháng 8/2025 là chỉ đạo từ Bộ Chính trị và Chính phủ. Các tỉnh phải coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, không được chậm trễ.” Ông cũng ghi nhận những địa phương có kết quả tốt như Ninh Bình, Phú Yên, Bình Thuận, Hà Tĩnh và yêu cầu các tỉnh chưa thành lập Ban chỉ đạo phải giải trình rõ nguyên nhân chậm tiến độ.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng yêu cầu:

• Bộ Xây dựng phối hợp chặt chẽ với từng địa phương, đặc biệt là những khu vực có yếu tố nhạy cảm như rừng tự nhiên, di sản, đất quốc phòng.

• Các tỉnh phải chủ động tính toán diện tích đất thu hồi, nhu cầu tái định cư và điều chỉnh quy hoạch phù hợp quanh các ga đường sắt.

• Bộ Tài chính ban hành hướng dẫn cụ thể về bố trí ngân sách, gửi ngay cho 15 địa phương để triển khai.

Việc triển khai dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam không chỉ là bước tiến về hạ tầng giao thông quốc gia, mà còn là cơ hội lớn để định hình lại không gian đô thị, phát triển kinh tế vùng, thúc đẩy thị trường bất động sản gắn với hạ tầng hiện đại.

** Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Radanhadat thực hiện bài viết này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước. Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của bài viết nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.