Quy hoạch TPHCM mới nhất đang mở ra một chương hoàn toàn mới khi thành phố chính thức trở thành trung tâm của vùng kinh tế có đóng góp lớn nhất cả nước. Từ một thành phố trung tâm tài chính, TP.HCM đang được yêu cầu phát triển với tư duy đô thị biển và vai trò dẫn dắt vùng tứ giác vàng kinh tế: TP.HCM – Bình Dương – Đồng Nai – Bà Rịa – Vũng Tàu. Việc sáp nhập các đơn vị hành chính, mở rộng không gian đô thị, kết nối hạ tầng và khai thác tối đa tiềm năng biển đang tạo ra yêu cầu cấp thiết phải có một quy hoạch đột phá, dài hạn, bài bản và xứng tầm.
Tái cấu trúc đô thị: TP.HCM định hình lại từ góc nhìn “đô thị biển”
Tại cuộc họp đầu tiên với 168 đơn vị hành chính cấp xã sau sáp nhập, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được nhấn mạnh yêu cầu cấp bách phải xây dựng lại quy hoạch đô thị mới với tầm nhìn đến 2030. Mục tiêu là đưa TP.HCM lọt vào Top 100 thành phố đáng sống nhất thế giới, với định hướng chọn đơn vị tư vấn quốc tế và không giới hạn ngân sách nếu cần.
TS Ngô Viết Nam Sơn, chuyên gia quy hoạch đô thị, nhận định TP.HCM không còn là thành phố “hướng ra biển” mà đã là đô thị biển thực thụ. Theo ông, mô hình phát triển phải giống Dubai, với chuỗi đô thị sinh thái ven biển kéo dài từ Cần Giờ – Vũng Tàu – Hồ Tràm đến tận Phan Thiết. Kết hợp cùng hạ tầng cảng biển, sân bay, đường cao tốc và đường sắt sẽ hình thành mạng lưới logistics cấp quốc tế.
Quy hoạch TPHCM mới nhất cần định vị thành phố như đầu tàu kéo cả vùng tứ giác kinh tế. Trong đó:
– TP.HCM: Trung tâm tài chính – thương mại – dịch vụ hàng đầu
– Bình Dương: Trái tim công nghiệp phía Nam, có ga Sóng Thần – ga hàng hóa lớn nhất cả nước
– Bà Rịa – Vũng Tàu: Cụm cảng nước sâu Thị Vải – Cái Mép đứng top 19 thế giới
– Đồng Nai: Sở hữu sân bay quốc tế Long Thành, cửa ngõ hàng không quốc tế
Cụm đô thị liên kết này tạo nên một tam giác – hay đúng hơn là một “siêu đô thị kết nối sâu cả 3 trụ cột kinh tế lớn nhất”. Khi được quy hoạch đồng bộ, TP.HCM sẽ có đủ năng lực cạnh tranh với các siêu đô thị quốc tế về vận tải, logistics và công nghệ.
Hạ tầng mới – đô thị mới – tư duy liên kết vùng
Chuyên gia chỉ ra rằng việc phát triển đô thị TP.HCM mới không thể tách rời hạ tầng liên vùng. Thay vì phụ thuộc vào metro số 1, thành phố cần mở rộng trục kết nối từ nội đô đến Bình Dương và xuống Vũng Tàu, hình thành “xương sống hạ tầng” xuyên suốt vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Ngoài ra, Bình Dương với địa hình cao là nơi lý tưởng phát triển các khu đô thị bền vững trước biến đổi khí hậu. Nơi đây có tiềm năng lớn về phát triển nhà ở giá rẻ, mở ra cơ hội giãn dân và ổn định cư trú cho lao động vùng đô thị hóa mạnh.
Ở phía biển, cầu nối Cần Giờ – Vũng Tàu sẽ là mảnh ghép quan trọng để hoàn thiện cụm cảng biển trung chuyển, đồng thời đánh thức tiềm năng du lịch sinh thái cao cấp tại khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ.
Theo ông Sơn, liên kết giữa ga Sóng Thần – Thị Vải – Cái Mép – Cần Giờ sẽ tạo thành một chuỗi vận tải đa phương thức đẳng cấp khu vực. Không dừng lại ở đó, kết nối giữa TP.HCM với Tây Ninh, Đồng Nai qua các cửa khẩu quốc tế và hành lang kinh tế ASEAN sẽ tăng cường thế mạnh giao thương quốc tế cho toàn khu vực Đông Nam Bộ.
Ông Đinh Hồng Kỳ – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM – cũng nhận định Cái Mép là “viên ngọc quý” trong chiến lược phát triển kinh tế biển. Nếu được quy hoạch thành khu thương mại tự do và gắn kết hạ tầng đường sắt, nơi đây có thể trở thành điểm trung chuyển hàng hóa thay thế Singapore, rút ngắn đáng kể thời gian và chi phí logistics.
Tối ưu hóa nguồn lực – TP.HCM cần tư duy mới
Với cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, vành đai 3, và sân bay Long Thành sắp hoàn thiện, TP.HCM có đủ nền tảng để định hình một đô thị siêu kết nối. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, thành phố cần dũng cảm lùi lại thời gian điều chỉnh quy hoạch, thay vì chạy theo tiến độ cũ, để đảm bảo mô hình phát triển phù hợp với quy mô mới sau sáp nhập.
Quy hoạch TPHCM mới nhất không chỉ là quy hoạch lại không gian, mà là xây dựng một tầm nhìn tích hợp: kinh tế biển – công nghiệp – dịch vụ logistics – đô thị bền vững – kết nối ASEAN – cạnh tranh toàn cầu.
** Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Radanhadat thực hiện bài viết này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước. Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của bài viết nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.