Với tổng vốn đầu tư hơn 60 tỷ USD đường sắt cao tốc Bắc Nam là dự án hạ tầng giao thông mang tính chiến lược, hứa hẹn mở ra hành lang kinh tế xuyên Việt, thúc đẩy liên kết vùng và tạo động lực tăng trưởng mới cho các địa phương. Không chỉ rút ngắn thời gian di chuyển, dự án còn kích thích đầu tư bất động sản, du lịch và công nghiệp, mang lại lợi ích kinh tế và xã hội to lớn.
Tổng quan về dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam
Đường sắt cao tốc Bắc Nam là dự án hạ tầng giao thông trọng điểm được thiết kế với chiều dài hơn 1.500 km, kết nối hai trung tâm kinh tế lớn nhất Việt Nam là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, cùng 20 tỉnh, thành phố ven tuyến. Với tốc độ vận hành 350 km/h, dự án sẽ rút ngắn thời gian di chuyển từ 24 giờ (tàu hỏa thông thường) xuống chỉ 5-6 giờ, mang lại lợi thế vượt trội so với hàng không (chi phí cao) và đường bộ (tắc nghẽn giao thông).
Tổng vốn đầu tư dự kiến hơn 60 tỷ USD, dự án được đề xuất bởi Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Đường sắt cao tốc VinSpeed, với sự hợp tác từ các đối tác quốc tế và doanh nghiệp trong nước. Mục tiêu không chỉ là nâng cấp hệ thống giao thông mà còn tạo hành lang kinh tế liên vùng, thúc đẩy phát triển đồng đều giữa các địa phương. Các khu đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development) cũng được đề xuất để khai thác tối đa tiềm năng kinh tế quanh các nhà ga.
Bà Đào Thụy Vân, Phó Tổng Giám đốc VinSpeed, nhấn mạnh:
“Dự án không chỉ giúp người dân tiết kiệm 30-40% chi phí di chuyển mà còn thắt chặt kết nối vùng, tạo động lực phát triển đồng đều tại nhiều địa phương, thay vì tập trung chỉ ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh như hiện nay.”
Với tầm nhìn chiến lược, Đường sắt cao tốc Bắc Nam được kỳ vọng sẽ trở thành đòn bẩy kinh tế, đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới.

Bài học từ quốc tế: Đường sắt cao tốc thúc đẩy kinh tế vùng
Kinh nghiệm từ Nhật Bản và Trung Quốc cho thấy, đường sắt cao tốc không chỉ là phương tiện vận chuyển mà còn là động lực mạnh mẽ để phát triển các vùng kinh tế kém phát triển, kích thích du lịch, bất động sản và công nghiệp.
Trung Quốc: Tuyến HSR Bắc Kinh – Thượng Hải
Tuyến đường sắt cao tốc Bắc Kinh – Thượng Hải, khởi công năm 2008 và khai thác từ ngày 30/6/2011, là một ví dụ điển hình. Tuyến đường này kết nối các khu vực kinh tế phát triển như Bắc Kinh, Thiên Tân, Hà Bắc và Đồng bằng sông Dương Tử, đồng thời mang lại cơ hội tăng trưởng cho các địa phương khó khăn.
Thành phố Hợp Phì, tỉnh An Huy, là một trong những địa phương hưởng lợi lớn. Trước năm 2011, Hợp Phì là thành phố cấp hai với kinh tế còn hạn chế. Tuyến đường sắt cao tốc đã rút ngắn thời gian di chuyển từ Hợp Phì đến Thượng Hải từ 4 giờ xuống 1 giờ, giúp địa phương này tăng 15% GRDP bình quân đầu người trong giai đoạn 2008-2015. Ngành du lịch tăng trưởng 25% và đầu tư công nghệ cao tăng 20%, biến Hợp Phì thành trung tâm kinh tế mới của tỉnh An Huy.
Nhật Bản: Tuyến Sanyo Shinkansen
Tại Nhật Bản, tuyến đường sắt cao tốc Sanyo Shinkansen, khai thác năm 1972, kết nối Osaka với Hiroshima và Hakata, đã hồi sinh các khu vực kinh tế suy thoái như Hiroshima. Sau Thế chiến II, Hiroshima đối mặt với khó khăn lớn về kinh tế và hạ tầng. Tuyến đường sắt cao tốc giảm thời gian di chuyển từ Hiroshima đến Osaka từ 5 giờ xuống 1,5 giờ, mang lại sự bứt phá đáng kể.

Theo báo cáo từ METI (Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản), trong thập niên 1972-1980, Hiroshima chứng kiến:
- Lượng khách du lịch tăng 30%.
- Đầu tư công nghiệp tăng 20%.
- Giá bất động sản quanh ga Shinkansen tăng 15%.
- GRDP vùng Chugoku tăng thêm 1%/năm nhờ các trung tâm thương mại và khu đô thị mới phát triển quanh nhà ga.
Majo George, Giảng viên cấp cao tại Đại học RMIT Việt Nam, nhận định: “Việt Nam có thể học hỏi mô hình này để liên kết các vùng kém phát triển với các trung tâm kinh tế lớn, đồng thời mở rộng thương mại với Lào, Campuchia và Trung Quốc.” Đường sắt cao tốc Bắc Nam mang đến cơ hội tương tự, giúp các địa phương ven tuyến như Nghệ An, Quảng Nam, hay Bình Định vươn mình trở thành trung tâm kinh tế mới.
Lợi ích kinh tế của đường sắt cao tốc Bắc Nam
Giảm thời gian và chi phí di chuyển
Với tốc độ 350km/h, đường sắt cao tốc Bắc Nam sẽ giảm thời gian di chuyển từ Hà Nội đến TP. Hồ Chí Minh xuống 5-6 giờ, so với 24 giờ bằng tàu hỏa hiện nay. So với hàng không (chi phí vé từ 1,5-2 triệu đồng), đường sắt cao tốc tiết kiệm 30-40% chi phí, đồng thời tránh được các vấn đề như tắc nghẽn đường bộ hay chi phí bảo trì cao. Sự thuận tiện này sẽ thúc đẩy giao thương, du lịch và đầu tư giữa các vùng.

Tạo hành lang kinh tế xuyên Việt
Dự án chạy qua 20 tỉnh, thành phố, nhưng các địa phương lân cận cũng sẽ hưởng lợi gián tiếp nhờ kết nối hành khách và hàng hóa mạnh mẽ hơn. ThS. Lê Trung Hiếu, chuyên gia giao thông, nhấn mạnh: “Kết nối liên tục và nhanh chóng sẽ tạo ra các luồng lưu thông lớn, sản sinh lợi nhuận từ dịch vụ, đô thị hóa và công nghiệp, từ đó kích thích tăng trưởng GDP cho cả nước.”
Đoàn Ngọc Khanh, chuyên gia chính sách công, bổ sung: “Đường sắt cao tốc không chỉ vận tải hành khách mà còn kích hoạt dòng vốn đầu tư vào bất động sản, dịch vụ và thương mại tại các nhà ga, biến chúng thành trung tâm đô thị mới.” Các khu đô thị TOD quanh nhà ga sẽ là động lực để phát triển kinh tế địa phương, gia tăng giá trị bất động sản.
Thúc đẩy bất động sản và du lịch
Các nhà ga của đường sắt cao tốc Bắc Nam được kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm kinh tế mới, thu hút các dự án bất động sản như trung tâm thương mại, khách sạn và khu dân cư. Ví dụ, các tỉnh như Nghệ An, Quảng Bình, hay Bình Thuận có thể chứng kiến sự bùng nổ bất động sản nghỉ dưỡng nhờ thời gian di chuyển rút ngắn và lượng khách du lịch tăng.
Bà Đào Thụy Vân cho biết: “Các khu đô thị TOD sẽ tạo nguồn thu bổ sung, đồng thời khai thác tối đa tiềm năng kinh tế quanh các nhà ga.” Với kinh nghiệm từ các dự án như VinFast và Landmark 81, VinSpeed cam kết đảm bảo tiến độ và chất lượng, mang lại lợi ích lâu dài cho các địa phương.
>> Xem thêm bài viết TOD là gì? Tìm hiểu mô hình phát triển đô thị hiện đại tại Việt Nam
** Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Radanhadat thực hiện bài viết này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước. Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của bài viết nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.