Quy hoạch TP.HCM sau sáp nhập: Tầm nhìn siêu đô thị toàn cầu

Từ ngày 1-7-2025, quy hoạch TP.HCM sau sáp nhập cùng tỉnh Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, đã tạo nên một siêu đô thị với diện tích hơn 6.722 km² và dân số vượt mốc 14 triệu người.

Siêu đô thị với ba bản sắc riêng biệt

Sự hợp nhất giữa TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu không chỉ là một sự kiện hành chính mà còn là bước ngoặt chiến lược, mở ra cơ hội hình thành một thực thể đô thị thống nhất với ba trục phát triển đặc thù:

• TP.HCM: Trung tâm tài chính – kinh tế quốc tế, định hướng trở thành thành phố đổi mới sáng tạo, công nghệ cao và chuyển đổi số. Với mô hình đa trung tâm, TP.HCM tập trung vào kết nối các vành đai 3, 4 và trục xuyên tâm dọc sông Sài Gòn, mở rộng không gian phát triển ra biển.
• Bình Dương: Vùng đất vàng của công nghiệp công nghệ cao và đô thị thông minh. Với các đô thị lõi như Dĩ An, Thuận An, Thủ Dầu Một, Bình Dương hướng đến mục tiêu trở thành thành phố thông minh hàng đầu Đông Nam Bộ, tận dụng quỹ đất công nghiệp rộng lớn và tốc độ đô thị hóa nhanh.
• Bà Rịa – Vũng Tàu: Điểm sáng của logistics, kinh tế biển và du lịch với cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải. Tỉnh này tập trung vào năng lượng tái tạo, công nghiệp xanh và phát triển không gian mở dọc bờ biển, hướng đến đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) và Đông Nam Bộ.

Sự kết hợp ba bản sắc này tạo nên một siêu đô thị đa dạng, nơi mỗi khu vực đóng vai trò như một động lực kinh tế riêng biệt, nhưng cần một bản quy hoạch TP.HCM sau sáp nhập thống nhất để tránh xung đột và tối ưu hóa hiệu quả tổng hợp.

Thách thức trong việc xây dựng quy hoạch TP.HCM sau sáp nhập

Việc sáp nhập ba địa phương đòi hỏi một bản quy hoạch tổng thể liền mạch, tích hợp các đặc điểm riêng của từng khu vực. Theo Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, các quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 của TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu đã được phê duyệt, nhưng thách thức lớn nhất là làm sao để hòa quyện ba “cá tính” phát triển thành một bản nhạc chung.

Tích hợp ba đồ án quy hoạch

Để xây dựng một bản quy hoạch TP.HCM mới, cần rà soát và đánh giá ba đồ án quy hoạch hiện hành, xác định điểm tương đồng và khác biệt. Điều này không chỉ giúp tránh mâu thuẫn trong chiến lược phát triển mà còn đảm bảo tính liên tục của các dự án đầu tư, sản xuất và vận hành kinh tế – xã hội. Một khuôn khổ pháp lý mới cùng chiến lược quy hoạch tích hợp là yếu tố then chốt để định hình vai trò của từng khu vực động lực, từ đó sắp xếp không gian phát triển một cách hài hòa.

Tái cơ cấu không gian công nghiệp

Tiến sĩ Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế, nhấn mạnh rằng việc hợp nhất không chỉ là “cộng gộp” ba địa phương mà cần tái định hình tư duy phát triển. Một bài toán quan trọng là tái cơ cấu không gian công nghiệp để tránh trùng lặp và dàn trải. Hiện tại:

• Bình Dương sở hữu vành đai công nghiệp – dịch vụ rộng tới 24.000 ha.
• Bà Rịa – Vũng Tàu có 16.000 ha đất công nghiệp với hệ thống logistics biển hàng đầu.
• TP.HCM chỉ triển khai 4.000 ha trong tổng số 8.000 ha quy hoạch công nghiệp.

Câu hỏi đặt ra là liệu có nên tiếp tục duy trì quy hoạch cũ hay tái phân bổ không gian sản xuất công nghiệp trên toàn vùng? Một chiến lược liên thông, ưu tiên các khu vực có lợi thế cạnh tranh, sẽ giúp tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao năng lực cạnh tranh của TP.HCM mới.

Cơ hội vàng từ quy hoạch TP.HCM sau sáp nhập

Sự hợp nhất mang lại cơ hội chưa từng có để kiến tạo một siêu đô thị toàn cầu, hội tụ sức mạnh đa trung tâm và đủ tầm ảnh hưởng khu vực. Theo KTS Nguyễn Đình Hòa, Hội Kiến trúc sư TP.HCM, đây là “cửa sổ cơ hội vàng” để xây dựng một đô thị hiện đại, năng động và có sức bật toàn cầu. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tầm nhìn này, TP.HCM mới cần vượt qua các điểm nghẽn lịch sử và giải quyết các thách thức mới, đặc biệt trong việc xây dựng hệ thống giao thông liên vùng đồng bộ.

• Phát triển giao thông liên vùng: Một trong những điểm sáng lớn nhất của quy hoạch TP.HCM sau sáp nhập là cơ hội tái thiết hệ thống giao thông liên vùng. Các tuyến cao tốc, đường vành đai, mạng lưới đường sắt đô thị và đường thủy nội địa có thể được quy hoạch lại một cách liền mạch, tạo nên mạng lưới di chuyển hiệu quả từ đô thị lõi đến các trung tâm sản xuất, logistics, cảng biển và sân bay quốc tế. Để giảm áp lực lên khu vực trung tâm TP.HCM, cần một chiến lược tái phân bố dân cư và cơ cấu kinh tế hợp lý. Việc mở rộng không gian đô thị theo mô hình đa cực sẽ giúp giảm tải dân số, giao thông và tài nguyên, nhưng đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ về hạ tầng và năng lực điều phối vĩ mô.

•  Định hình siêu đô thị toàn cầu: Sự hợp nhất không chỉ là phép cộng về diện tích hay dân số mà là một “phép nhân chiến lược”, tạo ra giá trị bứt phá về quy mô, vị thế và năng lực cạnh tranh. TP.HCM mới có tiềm năng trở thành một thành phố toàn cầu, hội tụ các trung tâm tài chính, công nghệ, công nghiệp và logistics. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, bản quy hoạch tổng thể cần có chiều sâu chiến lược, đồng thời đủ chi tiết để hiện thực hóa từng cấu phần, từ hạ tầng giao thông đến phát triển kinh tế – xã hội liên vùng.

(Nguồn Plo)

>> Xem thêm bài viết Cập nhập diện tích TPHCM sau sáp nhập

** Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Radanhadat thực hiện bài viết này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước. Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của bài viết nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.