Luật Đất đai 2024 đã bổ sung nhiều quy định mới nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân trong việc chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở (thường gọi là lên đất thổ cư), giúp quá trình thực hiện thủ tục này trở nên đơn giản và khả thi hơn trong năm 2025.
2 lý do khiến việc chuyển đất lên thổ cư dễ dàng hơn từ năm 2025
Từ ngày 01/08/2024, Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực với nhiều điểm mới liên quan đến thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất. So với quy định cũ, luật mới đã cởi mở hơn, tạo điều kiện để hộ gia đình, cá nhân dễ dàng xin chuyển từ đất nông nghiệp sang đất ở (đất thổ cư), đặc biệt trong khu dân cư.
Dưới đây là hai thay đổi quan trọng giúp người dân thuận lợi hơn khi làm thủ tục này.
Phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện là đủ
Một điểm mới đáng chú ý trong Luật Đất đai 2024, cụ thể tại khoản 5 Điều 116, là việc chuyển đất nông nghiệp trong khu dân cư hoặc cùng thửa với đất ở sang mục đích đất ở chỉ cần phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện đã được phê duyệt, không còn yêu cầu phải phù hợp với kế hoạch sử dụng đất hàng năm như trước đây.
Quy định cũ trong Luật Đất đai 2013 yêu cầu việc chuyển mục đích sử dụng đất phải căn cứ vào kế hoạch sử dụng đất cấp huyện theo từng năm, đồng thời cần thể hiện rõ nhu cầu sử dụng đất trong hồ sơ xin chuyển mục đích.
Sự thay đổi này giúp nới lỏng điều kiện pháp lý, bởi quy hoạch cấp huyện thường có hiệu lực dài hạn (10 năm, tầm nhìn 20 năm), mang tính ổn định cao hơn kế hoạch hàng năm, đồng thời ít chịu ảnh hưởng bởi sự thay đổi mang tính ngắn hạn về chính sách đất đai ở địa phương.
Nói cách khác, nếu người dân đang sở hữu mảnh đất có phần diện tích đất nông nghiệp nằm trong khu dân cư, hoặc liền kề phần đất ở đã có, chỉ cần thửa đất đó nằm trong quy hoạch sử dụng đất ở cấp huyện thì hoàn toàn có cơ hội được chuyển sang thổ cư mà không bị phụ thuộc vào kế hoạch sử dụng đất hàng năm như trước kia.
Không còn yêu cầu về thời điểm sử dụng đất
Một cải tiến đáng kể nữa trong Luật Đất đai 2024 là việc bỏ quy định về thời điểm sử dụng đất đối với đất nông nghiệp khi xin chuyển sang đất ở – vốn là điều kiện bắt buộc trong Luật Đất đai 2013 (Điều 103).
Trước đây, việc xin chuyển mục đích đất nông nghiệp thường chỉ được chấp nhận nếu mảnh đất đã được sử dụng ổn định, đủ thời gian theo quy định, và có sẵn nhà ở trên cùng thửa đất. Giờ đây, chỉ cần mảnh đất đó thuộc phạm vi quy hoạch sử dụng đất ở của huyện là có thể xem xét chuyển đổi mục đích, không còn ràng buộc về thời điểm đã sử dụng đất bao lâu.
Tuy nhiên, vẫn cần lưu ý rằng với đất trồng lúa, việc chuyển mục đích sử dụng sang loại đất khác vẫn phải chờ Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh. Quy định này nhằm bảo vệ quỹ đất nông nghiệp, hạn chế tình trạng lạm dụng chuyển đổi gây ảnh hưởng tới an ninh lương thực.
Dễ chuyển lên đất thổ cư nhưng chi phí sẽ tăng mạnh từ 01/01/2026
Mặc dù Luật Đất đai 2024 đã nới lỏng điều kiện để người dân chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở, nhưng bắt đầu từ năm 2026, việc thực hiện thủ tục này có thể tốn kém hơn nhiều do thay đổi về chính sách giá đất.
Tiền sử dụng đất là yếu tố chính làm tăng chi phí
Trong toàn bộ chi phí khi xin chuyển đất nông nghiệp lên thổ cư, tiền sử dụng đất luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất, thường cao hơn rất nhiều so với các khoản phí khác như lệ phí cấp sổ, lệ phí trước bạ hay phí thẩm định. Tiền sử dụng đất được tính toán theo công thức do pháp luật quy định, cụ thể tại Nghị định 103/2024/NĐ-CP.
Theo đó, số tiền phải nộp được xác định bằng chênh lệch giữa giá trị đất ở sau chuyển đổi và giá trị đất trước khi chuyển. Các giá trị này đều được tính trên cơ sở diện tích và giá đất quy định trong bảng giá đất do Nhà nước ban hành.
Bảng giá đất mới sẽ tác động mạnh từ năm 2026
Từ 01/01/2026, bảng giá đất chính thức được điều chỉnh theo Luật Đất đai mới, với nguyên tắc tiệm cận hơn với giá thị trường thay vì thấp hơn nhiều như trước đây. Đây là bước đi nhằm đảm bảo minh bạch và hạn chế thất thoát ngân sách, nhưng đồng thời cũng khiến tiền sử dụng đất mà người dân phải nộp khi chuyển đổi mục đích tăng theo.
Với các thửa đất có vị trí đẹp, nằm trong khu vực phát triển hoặc gần trung tâm, mức chênh lệch về giá đất có thể rất lớn. Điều này dẫn đến số tiền sử dụng đất có thể tăng gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi nếu người dân không thực hiện chuyển đổi trước thời điểm bảng giá mới có hiệu lực.
Cần tận dụng năm 2025 để chuyển đổi tiết kiệm chi phí
Mặc dù quy định mới đã giúp người dân dễ xin lên đất thổ cư hơn, nhưng nếu chậm trễ sang năm 2026 thì chi phí thực hiện có thể đội lên rất nhiều. Đây là thời điểm thích hợp để hộ gia đình, cá nhân có kế hoạch sử dụng đất rõ ràng nên sớm làm hồ sơ xin chuyển mục đích, nhằm tiết kiệm chi phí và tránh gánh nặng tài chính về sau.
Kết luận
Trên đây là những điểm mới đáng chú ý giúp người dân có thêm cơ hội chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở thuận lợi hơn kể từ năm 2025 theo quy định của Luật Đất đai 2024.
***Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm:
Radanhadat.vn thực hiện tài liệu này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước.
Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của tài liệu nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.
Chúng tôi xử lý thông tin dựa trên nguồn đáng tin cậy, nhưng chúng tôi không kiểm chứng nguồn tin và không đảm bảo tính chính xác.
Radanhadat.vn sở hữu độc quyền tài liệu và nội dung bên trong. Tài liệu không được phép sao chép toàn bộ hoặc một phần mà không có sự đồng ý của Radanhadat.vn.
>> Xem thêm: