Kênh kiến thức bất động sản, cẩm nang mua bán nhà đất thông thái
Các giao dịch vay mượn, mua bán, chuyển nhượng… không phải lúc nào cũng được lập thành văn bản. Nhiều trường hợp các bên chỉ thỏa thuận bằng lời nói, hay còn gọi là hợp đồng miệng. Tuy nhiên, hợp đồng miệng có giá trị pháp lý không và khi xảy ra tranh chấp nên giải quyết như thế nào?
Radanhadat.vn sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết về vấn đề này dựa theo quy định hiện nay. Cùng theo dõi nhé!
Hợp đồng miệng có giá trị pháp lý không?
Theo quy định về hợp đồng vay tài sản cụ thể tại Điều 463 Bộ luật dân sự 2015:
“Điều 463. Hợp đồng vay tài sản
Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”
Nguồn: Luật Việt Nam
Ngoài ra, căn cứ vào quy định tại khoản 1 Điều 119 của Bộ luật dân sự 2015:
“Điều 119. Hình thức giao dịch dân sự
1. Giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể.”
Nguồn: Luật Việt Nam
Như vậy, ta có thể hiểu hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự. Hình thức hợp đồng có thể là văn bản, lời nói, hành vi cụ thể hoặc kết hợp các hình thức trên.
Trong đó, hợp đồng miệng hoàn toàn có giá trị pháp lý, trừ trường hợp pháp luật quy định bắt buộc phải lập thành văn bản, công chứng hoặc chứng thực (ví dụ: hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hợp đồng tặng cho bất động sản,…).
Với những hợp đồng không thuộc diện bắt buộc lập văn bản, như hợp đồng vay tài sản, thì thỏa thuận bằng lời nói vẫn hợp pháp và ràng buộc trách nhiệm giữa các bên.
Tranh chấp phát sinh từ hợp đồng miệng trong vay tài sản
Thực tế, tranh chấp từ hợp đồng miệng thường xảy ra nhiều nhất ở các giao dịch vay tiền. Vậy để biết hợp đồng miệng có giá trị pháp lý trong trường hợp này hay không thì cần phải căn cứ vào những quy định sau:
- Căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 466 Bộ luật Dân sự 2015, nghĩa vụ trả nợ của bên vay như sau:
“Điều 466. Nghĩa vụ trả nợ của bên vay
1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.”
Nguồn: Luật Việt Nam
- Theo đó, tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định về lãi suất vay như sau:
“Điều 468. Lãi suất
1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.
Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
2. Trường hợp các bên có thoả thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều này tại thời điểm trả nợ.”
Nguồn: Luật Việt Nam
Đối chiếu các quy định này, có thể khẳng định rằng, dù thỏa thuận lãi suất chỉ là miệng, nó vẫn có giá trị pháp lý. Tuy nhiên, bên cho vay sẽ phải có trách nhiệm chứng minh với Tòa án rằng hai bên đã từng thống nhất mức lãi suất như vậy.
Trong trường hợp không chứng minh được, Tòa án có thể áp dụng mức lãi suất mặc định theo quy định pháp luật tại thời điểm khởi kiện.
Quyền khởi kiện khi bên vay không thực hiện nghĩa vụ
Khi xảy ra tranh chấp, nếu thương lượng không thành, bên cho vay có quyền khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết. Đây là con đường pháp lý chính thức và hiệu quả nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Trình tự khởi kiện
Bên cho vay cần chuẩn bị hồ sơ khởi kiện bao gồm giấy vay tiền (nếu có), tài liệu chứng minh việc giao tiền, chứng cứ về thỏa thuận miệng (tin nhắn, ghi âm, người làm chứng…). Sau đó, nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bên vay cư trú.
Sau khi Tòa án xét xử và bản án có hiệu lực pháp luật, nếu bên vay vẫn không tự nguyện trả nợ, bên cho vay có thể làm đơn yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự tiến hành kê biên, xử lý tài sản của bên vay (bao gồm cả nhà ở, đất đai nếu có) để đảm bảo nghĩa vụ trả nợ.
Kê biên tài sản để thi hành án
Nếu ông X – người vay – không trả được nợ, cơ quan thi hành án dân sự có thể kê biên ngôi nhà hoặc tài sản khác thuộc sở hữu hợp pháp của ông để bán đấu giá, lấy tiền trả cho bên cho vay. Điều này được thực hiện theo trình tự thi hành án dân sự và đảm bảo công bằng cho các bên.
Khó khăn khi chứng minh hợp đồng miệng
Mặc dù hợp đồng miệng có giá trị pháp lý, nhưng nhược điểm lớn nhất là việc chứng minh trước Tòa. Nhiều trường hợp, bên vay phủ nhận đã thỏa thuận lãi suất hoặc phủ nhận số tiền vay, dẫn đến quá trình giải quyết kéo dài.
Trong thực tế, để tăng khả năng chứng minh, bên cho vay thường sử dụng các chứng cứ gián tiếp như: ghi âm cuộc nói chuyện, tin nhắn điện thoại, người làm chứng có mặt khi giao nhận tiền. Tòa án sẽ xem xét toàn bộ chứng cứ để xác định bản chất sự việc.
Có nên chỉ lập hợp đồng miệng khi vay tiền?
Hợp đồng miệng tuy hợp pháp nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc không có văn bản dễ khiến tranh chấp trở nên phức tạp và bất lợi cho bên cho vay.
Để hạn chế rủi ro, khi giao dịch vay mượn, các bên nên:
- Lập văn bản vay tiền với đầy đủ thông tin về số tiền, thời hạn, lãi suất.
- Công chứng hoặc chứng thực hợp đồng trong trường hợp khoản vay có giá trị lớn.
- Lưu giữ các chứng từ giao nhận tiền.
Những bước này sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của cả bên vay và bên cho vay, đồng thời tạo sự minh bạch, rõ ràng.
Kết luận
Qua phân tích trên của Radanhadat.vn, có thể thấy, hợp đồng miệng có giá trị pháp lý nếu không thuộc các trường hợp bắt buộc phải lập thành văn bản. Tuy nhiên, để bảo vệ quyền lợi của mình, các bên nên lập hợp đồng bằng văn bản, đặc biệt đối với những giao dịch có giá trị lớn.
***Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm:
Radanhadat.vn thực hiện tài liệu này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước.
Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của tài liệu nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.
Chúng tôi xử lý thông tin dựa trên nguồn đáng tin cậy, nhưng chúng tôi không kiểm chứng nguồn tin và không đảm bảo tính chính xác.
Radanhadat.vn sở hữu độc quyền tài liệu và nội dung bên trong. Tài liệu không được phép sao chép toàn bộ hoặc một phần mà không có sự đồng ý của Radanhadat.vn.
Xem thêm:
