Luật sư phân tích: Vì sao nhiều vụ xây nhầm nhà trên đất người khác bùng phát?

Thời gian gần đây, các vụ việc xây nhầm nhà trên đất người khác liên tục gây xôn xao dư luận. Điển hình là trường hợp ông Đỗ Văn Hữu xây dựng căn nhà 2 tầng trên mảnh đất đã có sổ đỏ tại Hải Phòng; gia đình ông Ngô Văn Du ở Hải Dương xây lấn tới 100m² sang đất hàng xóm; hay mới nhất là vụ việc tại phường Chánh Hiệp (TP.HCM) khi gia đình chị Võ Thu Thảo bị người khác xây nhà nhầm trên đất.

Những câu chuyện này khiến nhiều người đặt câu hỏi: pháp luật quy định thế nào và người dân cần làm gì khi quyền lợi bị xâm phạm?

Quan điểm pháp lý: Chủ đất có quyền yêu cầu tháo dỡ

Theo luật sư Trần Hoàng Linh (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội), sổ đỏ là bằng chứng pháp lý cao nhất khẳng định quyền sử dụng đất. Khi xảy ra tình huống xây nhầm nhà trên đất người khác, nếu chủ đất đã có giấy chứng nhận hợp pháp, họ có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan thi hành án buộc tháo dỡ, di dời công trình để trả lại hiện trạng.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này thường xuất phát từ:

• Sai sót trong quá trình đo đạc, cắm mốc giới
• Chồng lấn địa giới hành chính
• Cấp sai giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
• Thậm chí có trường hợp cố tình xây dựng để chiếm đoạt đất

Các bước xử lý khi phát hiện bị xây nhầm nhà trên đất

Luật sư khuyến cáo người dân cần đi từng bước sau:

1. Giữ bình tĩnh và kiểm tra pháp lý: rà soát sổ đỏ, đối chiếu diện tích, ranh giới, mốc giới
2. Đàm phán, thương lượng: gặp trực tiếp chủ công trình để bàn bạc, có thể hoán đổi, mua lại hoặc thỏa thuận đền bù
3. Hòa giải tại địa phương: theo Điều 235 Luật Đất đai 2024, đây là thủ tục bắt buộc trước khi khởi kiện
4. Khởi kiện tại Tòa án: yêu cầu công nhận quyền sử dụng đất, buộc tháo dỡ hoặc di dời công trình xây trái phép
5. Thi hành án: nếu bản án có hiệu lực mà người vi phạm không chấp hành, cơ quan thi hành án sẽ tiến hành cưỡng chế

Trong trường hợp cố tình chiếm giữ đất, chủ tài sản có thể bị xem xét xử lý hình sự theo Điều 176 Bộ luật Hình sự 2015 về tội chiếm giữ trái phép tài sản.

Bài học cho người dân khi sở hữu đất

Để phòng ngừa, sau khi mua đất, người dân nên:

• Lập tường rào, cắm mốc giới rõ ràng
• Thường xuyên kiểm tra, giám sát khu đất
• Giữ đầy đủ giấy tờ, hình ảnh, biên bản đo đạc để làm bằng chứng nếu xảy ra tranh chấp

Như vậy, pháp luật đã có khung xử lý rõ ràng cho tình huống xây nhầm nhà trên đất người khác. Vấn đề quan trọng là chủ đất cần hành động kịp thời, đúng quy trình để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

** Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Radanhadat thực hiện bài viết này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước. Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của bài viết nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.