Kênh kiến thức bất động sản, cẩm nang mua bán nhà đất thông thái
Năm 2021, gia đình tôi mua một lô đất ở ngoại thành để dành xây nhà sau này. Đến năm nay, khi chuẩn bị xây dựng, tôi nhờ cơ quan chức năng đo đạc lại ranh giới đất thì phát hiện bị hàng xóm xây tường rào và một phần sân lấn sang đất của tôi. Khi tôi trao đổi và yêu cầu hàng xóm trả lại phần đất bị lấn chiếm, họ không đồng ý, viện cớ rằng đã sử dụng phần đất này ổn định nhiều năm và không biết ranh giới đất.
Trong trường hợp này, tôi nên làm gì để đòi lại phần đất thuộc quyền sở hữu của mình đúng theo quy định pháp luật? Mong Radanhadat.vn giải đáp và hướng dẫn cụ thể.
Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Radanhadat.vn. Ở trường hợp này, Radanhadat.vn xin giả định bạn đã có GCN quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất đối với mảnh đất đang sở hữu và giải đáp cụ thể như sau:
Trường hợp nào được xem là bị lấn chiếm đất?
Theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 91/2019/NĐ-CP, hành vi lấn đất được hiểu là việc một cá nhân hoặc tổ chức tự ý thay đổi mốc giới, ranh giới của thửa đất để mở rộng diện tích sử dụng mà không được sự đồng ý của cơ quan quản lý nhà nước về đất đai hoặc người sử dụng hợp pháp của phần đất đó.
Ngoài ra, khoản 3 Điều 3 Nghị định 91/2019/NĐ-CP cũng định nghĩa hành vi chiếm đất như sau:
Chiếm đất xảy ra khi một người sử dụng đất thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Sử dụng đất mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;
- Tự ý sử dụng đất thuộc quyền sở hữu hợp pháp của người khác mà không được họ đồng ý;
- Tiếp tục sử dụng đất sau khi đã hết thời hạn giao đất hoặc thuê đất nhưng không được gia hạn (trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân trực tiếp làm nông nghiệp trên đất nông nghiệp);
- Sử dụng đất khi chưa hoàn thành các thủ tục giao đất, thuê đất theo quy định pháp luật.
Dấu hiệu nhận biết việc đất bị lấn chiếm bao gồm: hàng xóm tự ý mở rộng phần đất của họ sang đất của bạn, thay đổi ranh giới thửa đất (như xây tường, trồng cây, mở cửa, hoặc xây dựng công trình khác) mà không có sự cho phép từ phía bạn hoặc cơ quan có thẩm quyền. Nếu nhận thấy những dấu hiệu này, bạn cần xác minh ranh giới đất và thực hiện các bước pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình.
Cần phải làm gì khi bị hàng xóm lấn chiếm đất?
Khi xảy ra tranh chấp về đất đai, việc giải quyết cần thực hiện theo đúng quy định pháp luật để bảo vệ quyền lợi của người bị lấn chiếm. Dưới đây là các bước cụ thể, dễ hiểu:
Thương lượng và hòa giải trực tiếp
Theo Luật Đất đai 2024, trước tiên, các bên tranh chấp được khuyến khích tự ngồi lại trao đổi để tìm ra giải pháp chung. Nếu không đạt được thỏa thuận, người bị lấn chiếm có thể gửi đơn đến Ủy ban nhân dân (UBND) xã/phường nơi có đất để yêu cầu hòa giải.
Hòa giải tại UBND xã/phường
Khi nhận được yêu cầu, Chủ tịch UBND xã/phường sẽ thành lập Hội đồng hòa giải đất đai. Việc này phải được thực hiện trong vòng 30 ngày kể từ khi tiếp nhận đơn yêu cầu.
Nếu hòa giải thành công:
- Hai bên sẽ thống nhất cách xử lý.
- Nếu có thay đổi về diện tích hoặc ranh giới đất, cần gửi kết quả hòa giải đến cơ quan quản lý đất đai để cập nhật thông tin và điều chỉnh Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ).
Nếu hòa giải không thành công, người bị lấn chiếm có quyền tiến hành các bước tiếp theo.
Khởi kiện lên Tòa án
Trường hợp 1: Có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất (sổ đỏ, sổ hồng hoặc giấy tờ hợp pháp khác):
Người bị lấn chiếm chuẩn bị hồ sơ khởi kiện bao gồm:
- Đơn khởi kiện (theo mẫu quy định).
- Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất (Giấy chứng nhận QSDĐ hoặc giấy tờ tương đương).
- Biên bản hòa giải tại UBND xã/phường (có đầy đủ chữ ký và xác nhận của các bên).
- Giấy tờ cá nhân (Chứng minh nhân dân/Thẻ căn cước công dân hoặc Hộ chiếu).
- Các tài liệu liên quan (như bản đồ đo đạc, trích lục hồ sơ địa chính… nếu có).
Sau khi hoàn tất hồ sơ, gửi đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết.
Trường hợp 2: Không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất:
Người bị lấn chiếm có thể lựa chọn một trong hai cách sau:
- Nộp đơn lên UBND cấp huyện hoặc cấp tỉnh: Chủ tịch UBND huyện hoặc tỉnh sẽ xem xét và ra quyết định giải quyết tranh chấp. Nếu không đồng ý với quyết định, người bị lấn chiếm có quyền khiếu nại lên cấp cao hơn hoặc khởi kiện tại Tòa án.
- Nộp đơn trực tiếp đến Tòa án nhân dân: Tòa án sẽ thụ lý và giải quyết tranh chấp dựa trên các quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
Lưu ý:
- Trong mọi trường hợp, người bị lấn chiếm cần thu thập đầy đủ bằng chứng về quyền sử dụng đất và hành vi lấn chiếm của hàng xóm.
- Việc xử lý cần tuân thủ quy trình pháp luật, tránh tự ý tháo dỡ hoặc xảy ra xung đột.
Lấn chiếm đất sẽ bị phạt bao nhiêu tiền?
Theo Dự thảo Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, các hành vi lấn chiếm đất sẽ bị xử lý theo quy định tại Điều 16 và Điều 17. Nội dung này nêu rõ mức xử phạt áp dụng đối với những trường hợp vi phạm liên quan đến việc tự ý lấn đất hoặc chiếm đất trái phép, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất và tuân thủ quy định pháp luật.
Mức phạt đối với việc lấn chiếm đất chưa sử dụng
|
Diện tích lấn chiếm |
Mức phạt tiền (Khu vực nông thôn) |
Mức phạt tiền (Khu vực đô thị) |
|
Dưới 0,05 héc ta |
02 – 05 triệu đồng |
Mức xử phạt bằng 02 lần mức xử phạt đối với loại đất tương ứng tại khu vực nông thôn và mức phạt tối đa không quá 500 triệu đồng đối với cá nhân, không quá 01 tỷ đồng đối với tổ chức |
|
Từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta |
03 – 10 triệu đồng |
|
|
Từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta |
05 – 20 triệu đồng |
|
|
Từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta |
15 – 50 triệu đồng |
|
|
Từ 01 héc ta trở lên |
30 – 100 triệu đồng |
(Nguồn: Thư viện pháp luật)
Mức phạt đối với việc lấn chiếm đất nông nghiệp (không phải đất trồng lúa, đất rừng)
|
Diện tích lấn chiếm |
Mức phạt tiền (Khu vực nông thôn) |
Mức phạt tiền (Khu vực đô thị) |
|
Dưới 0,05 héc ta |
03 – 05 triệu đồng |
Xử phạt gấp 2 lần mức xử phạt tương ứng ở nông thôn, tối đa 500 triệu đồng với cá nhân, 1 tỷ đồng với tổ chức |
|
Từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta |
05 – 10 triệu đồng |
|
|
Từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta |
10 – 30 triệu đồng |
|
|
Từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta |
30 – 50 triệu đồng |
|
|
Từ 01 héc ta trở lên |
50 – 120 triệu đồng |
(Nguồn: Thư viện pháp luật)
Mức phạt đối với việc lấn chiếm đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng/phòng hộ/sản xuất
|
Diện tích lấn chiếm |
Mức phạt tiền (Khu vực nông thôn) |
Mức phạt tiền (Khu vực đô thị) |
|
Dưới 0,02 héc ta |
03 – 05 triệu đồng |
Xử phạt gấp 2 lần mức xử phạt tương ứng ở nông thôn, tối đa 500 triệu đồng với cá nhân, 1 tỷ đồng với tổ chức |
|
Từ 0,02 héc ta đến dưới 0,05 héc ta |
05 – 10 triệu đồng |
|
|
Từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta |
07 – 20 triệu đồng |
|
|
Từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta |
15 – 50 triệu đồng |
|
|
Từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta |
40 – 100 triệu đồng |
(Nguồn: Thư viện pháp luật)
Mức phạt đối với việc lấn chiếm đất phi nông nghiệp
|
Diện tích lấn chiếm |
Mức phạt tiền (Khu vực nông thôn) |
Mức phạt tiền (Khu vực đô thị) |
|
Dưới 0,05 héc ta |
10 – 20 triệu đồng |
Xử phạt gấp 2 lần mức xử phạt tương ứng ở nông thôn, tối đa 500 triệu đồng với cá nhân, 1 tỷ đồng với tổ chức |
|
Từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta |
20 – 50 triệu đồng |
|
|
Từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta |
40 – 100 triệu đồng |
|
|
Từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta |
100 – 200 triệu đồng |
|
|
Từ 01 héc ta trở lên |
200 – 500 triệu đồng |
(Nguồn: Thư viện pháp luật)
Kết luận
Trên đây là những thông tin tư vấn của Radanhadat.vn về vấn đề bị hàng xóm lấn đất thì nên giải quyết như thế nào. Hy vọng câu trả lời đã giúp bạn hiểu rõ các quy định pháp luật hiện hành cũng như các bước xử lý tranh chấp đất đai một cách đúng đắn và hiệu quả.
***Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm:
Radanhadat.vn thực hiện tài liệu này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước.
Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của tài liệu nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.
Chúng tôi xử lý thông tin dựa trên nguồn đáng tin cậy, nhưng chúng tôi không kiểm chứng nguồn tin và không đảm bảo tính chính xác.
Radanhadat.vn sở hữu độc quyền tài liệu và nội dung bên trong. Tài liệu không được phép sao chép toàn bộ hoặc một phần mà không có sự đồng ý của Radanhadat.vn.
>> Xem thêm:
