Sổ đỏ cấp sai mục đích sử dụng đất có bị thu hồi không?

Xin chào Radanhadat, tôi dự tính mua một miếng đất và đang cần biết những thông tin về sổ đỏ như mục đích sử dụng sổ đỏ, nếu phát hiện sổ đỏ cấp sai mục đích sử dụng thì phải làm như thế nào,…? 

Cảm ơn bạn đã gửi thắc mắc đến Radanhadat. Dưới đây là những thông tin cần biết về mục đích sử dụng sổ đỏ, cần làm gì khi sổ đỏ cấp sai mục đích sử dụng đất.

Mục đích sử dụng đất khi cấp sổ đỏ

Đối với đất có giấy tờ về quyền sử dụng đất

Theo khoản 1 Điều 10 của Luật Đất đai số 31/2024/QH15, việc xác định loại đất (mục đích sử dụng đất) dựa trên một trong những căn cứ sau:

(i) Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở; Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

(ii) Trường hợp chưa được cấp giấy chứng nhận nêu tại mục (i), giấy tờ về quyền sử dụng đất bao gồm các tài liệu lập trước ngày 15/10/1993, như:

• Giấy tờ về quyền sử dụng đất trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của các cơ quan thuộc Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
• Giấy tờ do cơ quan thẩm quyền chế độ cũ cấp như: Bằng khoán điền thổ; Văn tự đoạn mãi bất động sản có chứng nhận; Giấy phép xây dựng nhà ở; Giấy phép hợp thức hóa kiến trúc…

(iii) Quyết định giao đất, cho thuê đất, hoặc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với trường hợp chưa được cấp Giấy chứng nhận theo mục (i).

Đối với đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất

Theo khoản 2 Điều 10 Luật Đất đai 2024, nếu không có giấy tờ hoặc loại đất trên giấy tờ khác với hiện trạng sử dụng, loại đất được xác định theo Điều 7 Nghị định 102/2024/NĐ-CP:

(i) Nếu không có giấy tờ tại các mục trên loại đất được xác định dựa trên hiện trạng sử dụng đất.

(ii) Nếu có giấy tờ tại mục các mục trên nhưng loại đất trên giấy tờ khác với quy định về phân loại đất (nông nghiệp, phi nông nghiệp, chưa sử dụng) hoặc khác với quy định chi tiết về loại đất, thì loại đất sẽ được xác định theo các quy định hiện hành.

(iii) Trường hợp sử dụng đất có giấy tờ tại các mục trên nhưng loại đất trên giấy tờ khác với hiện trạng sử dụng, loại đất được xác định theo giấy tờ, trừ các trường hợp sau:

• Đất đã được sử dụng ổn định trước ngày 15/10/1993, giấy tờ ghi là đất nông nghiệp nhưng hiện trạng là đất phi nông nghiệp: Xác định loại đất theo hiện trạng.
• Đất sử dụng sau ngày 15/10/1993, giấy tờ ghi là đất nông nghiệp nhưng hiện trạng là đất phi nông nghiệp: Xác định loại đất theo hiện trạng.

Việc xác định chính xác loại đất khi cấp Giấy chứng nhận là yếu tố quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất. Nếu loại đất được xác định không chính xác, việc cấp Giấy chứng nhận sẽ không tuân thủ đúng quy định của pháp luật đất đai.

Sổ đỏ cấp sai mục đích sử dụng đất có bị thu hồi không?

Điểm d khoản 2 Điều 152 Luật Đất đai 2024 quy định rõ các trường hợp Nhà nước có quyền thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp, trong đó bao gồm:

“…

d) Giấy chứng nhận đã cấp sai thẩm quyền, sai đối tượng sử dụng đất, sai diện tích, không đủ điều kiện cấp, sai mục đích sử dụng đất, thời hạn sử dụng hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định pháp luật tại thời điểm cấp.”

Như vậy, nếu Giấy chứng nhận được cấp không đúng với mục đích sử dụng đất theo quy định pháp luật đất đai, thì sẽ thuộc diện bị Nhà nước thu hồi.

Cần làm gì khi phát hiện sổ đỏ cấp sai mục đích sử dụng đất?

Quy định về thủ tục thu hồi

Khi phát hiện sổ đỏ cấp sai mục đích sử dụng đất, dù do ai phát hiện thì kết quả cuối cùng vẫn là việc thu hồi Giấy chứng nhận. Tuy nhiên, quy trình xử lý sẽ khác nhau tùy thuộc vào đối tượng phát hiện vi phạm.

Nội dung này được quy định tại khoản 3 Điều 152 Luật Đất đai 2024 và khoản 2, khoản 3 Điều 46 Nghị định 101/2024/NĐ-CP, cụ thể như sau:

Trường hợp cơ quan nhà nước phát hiện sai phạm:

• Nếu Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai và đưa ra bản án, quyết định có hiệu lực thi hành kết luận việc thu hồi Giấy chứng nhận, việc thu hồi sẽ được thực hiện theo bản án hoặc quyết định đó.
• Nếu cơ quan thanh tra có văn bản kết luận Giấy chứng nhận cấp sai quy định, cơ quan có thẩm quyền sẽ kiểm tra, xem xét. Nếu kết luận đúng, cơ quan sẽ quyết định thu hồi Giấy chứng nhận; nếu không đúng, cơ quan có thẩm quyền phải thông báo lại cho cơ quan thanh tra.
• Nếu cơ quan cấp Giấy chứng nhận phát hiện sai phạm, cơ quan này có trách nhiệm kiểm tra, thông báo lý do cho người sử dụng đất và ra quyết định thu hồi.

Trong các trường hợp trên, quy trình thu hồi bao gồm:

1. Cơ quan có thẩm quyền quyết định thu hồi Giấy chứng nhận.
2. Văn phòng đăng ký đất đai cập nhật, chỉnh lý hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai.

Trường hợp người sử dụng đất phát hiện sai phạm

1. Người sử dụng đất gửi văn bản kiến nghị đến cơ quan tiếp nhận hồ sơ như Bộ phận Một cửa hoặc Văn phòng đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ).
2. Cơ quan tiếp nhận sẽ xử lý hồ sơ và chuyển đến cơ quan có thẩm quyền.
3. Cơ quan thẩm quyền xem xét và quyết định thu hồi Giấy chứng nhận; cấp lại Giấy chứng nhận mới nếu cần thiết.
4. Cơ quan thẩm quyền chỉ đạo cập nhật và chỉnh lý hồ sơ địa chính, dữ liệu quốc gia.

Thẩm quyền thu hồi

Theo điểm đ khoản 3 Điều 152 Luật Đất đai 2024, thẩm quyền thu hồi Giấy chứng nhận thuộc về cơ quan đã cấp Giấy chứng nhận đó. Cụ thể:

Đối với Giấy chứng nhận cấp lần đầu

• UBND cấp tỉnh thu hồi Giấy chứng nhận cấp sai quy định đối với các đối tượng như tổ chức trong nước, tổ chức tôn giáo, tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao, người Việt định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
• UBND cấp huyện thu hồi Giấy chứng nhận đối với cá nhân trong nước, công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài và cộng đồng dân cư.

Trường hợp đăng ký biến động

• Tổ chức đăng ký đất đai thực hiện thu hồi đối với tổ chức trong nước, tổ chức tôn giáo, tổ chức ngoại giao, và tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
• Chi nhánh tổ chức đăng ký đất đai thực hiện thu hồi đối với cá nhân, cộng đồng dân cư và người Việt định cư ở nước ngoài.

Văn phòng đăng ký đất đai là đơn vị có trách nhiệm thực hiện việc thu hồi và quản lý Giấy chứng nhận đã thu hồi.

(Nguồn Luatvietnam)

>> Xem thêm bài viết Cách đánh số nhà ở TPHCM mới nhất áp dụng từ 15/10/24

** Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Radanhadat thực hiện bài viết này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước. Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của bài viết nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.