Kênh kiến thức bất động sản, cẩm nang mua bán nhà đất thông thái
Dự kiến từ năm 2026, việc cung cấp thông tin sở hữu nhà ở sẽ trở thành nghĩa vụ bắt buộc đối với mọi công dân Việt Nam, đánh dấu bước ngoặt lớn trong quản lý thị trường bất động sản. Theo dự thảo Luật Đất đai sửa đổi và Luật Nhà ở sửa đổi, chính sách này nhằm minh bạch hóa dữ liệu sở hữu, ngăn chặn đầu cơ và hỗ trợ lập kế hoạch đô thị bền vững.
Chính sách cung cấp thông tin sở hữu nhà ở từ 2026
Chính sách cung cấp thông tin sở hữu nhà ở được dự kiến triển khai từ năm 2026, theo dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) do Bộ Xây dựng soạn thảo. Mục tiêu cốt lõi là xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về bất động sản, giúp chính quyền nắm bắt chính xác số lượng nhà ở và đất đai mà mỗi cá nhân hoặc hộ gia đình sở hữu. Điều này không chỉ hỗ trợ quản lý nhà nước mà còn góp phần ổn định thị trường, tránh tình trạng “sốt ảo” giá nhà do đầu cơ.
Cụ thể, mọi công dân trên 18 tuổi phải khai báo đầy đủ thông tin về tài sản bất động sản của mình, bao gồm số lượng căn nhà, diện tích đất sử dụng, vị trí địa lý và tình trạng pháp lý (như sổ đỏ, sổ hồng). Thông tin này sẽ được cập nhật định kỳ hàng năm hoặc khi có thay đổi (mua bán, tặng cho, thừa kế). Theo Bộ Xây dựng, việc khai báo sẽ được thực hiện qua cổng thông tin điện tử quốc gia về nhà ở và thị trường bất động sản, tích hợp với hệ thống dữ liệu dân cư quốc gia. Điều này giúp giảm thủ tục hành chính, đồng thời tăng tính minh bạch, tránh tình trạng một cá nhân sở hữu hàng chục bất động sản mà không bị phát hiện.
Chính sách này nằm trong khuôn khổ lớn hơn của Luật Đất đai 2024 (sửa đổi), được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 8, Khóa XV. Dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi bổ sung quy định tại Điều 95, yêu cầu cơ quan đăng ký nhà ở phải thu thập và cập nhật dữ liệu sở hữu từ người sử dụng. Các địa phương như TP.HCM và Hà Nội sẽ là “điểm nóng” thí điểm, với hệ thống trực tuyến sẵn sàng từ quý IV/2025. Theo ước tính, Việt Nam hiện có khoảng 15 triệu hộ gia đình sở hữu nhà ở và chính sách này dự kiến bao phủ 80% dân số đô thị trong năm đầu triển khai.
Người dân phải cung cấp những thông tin gì?
Việc cung cấp thông tin sở hữu nhà ở được quy định rõ ràng, tập trung vào tính chính xác và đầy đủ. Mỗi cá nhân phải khai báo ít nhất các nội dung sau:
- Số lượng nhà ở sở hữu, phân loại theo loại hình (căn hộ chung cư, nhà phố, biệt thự)
- Diện tích sử dụng thực tế và vị trí (tỉnh/thành phố, quận/huyện)
- Giá trị ước tính dựa trên bảng giá đất địa phương
- Tình trạng pháp lý, bao gồm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở.
Đối với hộ gia đình, thông tin sẽ được tổng hợp từ các thành viên, tránh trùng lặp dữ liệu.
Quy trình thực hiện được thiết kế đơn giản để khuyến khích tuân thủ. Người dân có thể truy cập cổng thông tin điện tử của Bộ Xây dựng hoặc ứng dụng VNeID để khai báo trực tuyến, với thời hạn 30 ngày kể từ ngày có thay đổi sở hữu. Các trường hợp không khai báo hoặc khai sai sẽ bị xử phạt hành chính từ 5-20 triệu đồng, theo Nghị định 16/2022/NĐ-CP (sửa đổi). Đối với doanh nghiệp và tổ chức, nghĩa vụ này mở rộng sang báo cáo danh sách bất động sản đang quản lý, hỗ trợ kiểm soát đầu cơ từ các “ông lớn” bất động sản.
Một điểm đáng chú ý là chính sách miễn trừ cho các trường hợp đặc biệt, như nhà ở xã hội hoặc đất nông nghiệp dưới 500m² ở nông thôn. Theo ông Nguyễn Văn Sinh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, “Việc cung cấp thông tin sở hữu nhà ở nhằm bảo vệ quyền lợi người dân, không phải để tăng thuế ngay lập tức”. Thống kê từ Tổng cục Thống kê cho thấy, hiện nay khoảng 20% giao dịch bất động sản thiếu minh bạch, dẫn đến tranh chấp kéo dài; chính sách mới dự kiến giảm con số này xuống dưới 5%.
Liệu cung cấp thông tin sở hữu nhà có cần thiết?
Chính sách cung cấp thông tin sở hữu nhà ở không chỉ là yêu cầu hành chính mà còn là công cụ chiến lược để ổn định thị trường bất động sản. Theo Bộ Xây dựng, mục đích hàng đầu là xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia, giúp chính quyền lập kế hoạch phát triển nhà ở xã hội và kiểm soát nguồn cung. Với dữ liệu sở hữu chi tiết, cơ quan chức năng có thể phát hiện và xử lý tình trạng “ôm đất” – một cá nhân sở hữu quá 5 bất động sản không sử dụng, góp phần giảm giá nhà ảo tại các thành phố lớn.
Thứ hai, chính sách hỗ trợ cải cách thuế bất động sản. Dữ liệu sở hữu sẽ là nền tảng để áp dụng thuế lũy tiến đối với nhà thứ hai trở lên, từ mức 0,1-0,5% giá trị tài sản, theo dự thảo Luật Thuế tài sản 2025. Điều này khuyến khích sử dụng hiệu quả nhà ở, giảm tình trạng bỏ trống hàng nghìn căn hộ cao cấp tại TP.HCM và Hà Nội. Các chuyên gia từ Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VARS) nhận định, chính sách sẽ giúp cân bằng cung cầu, dự kiến tăng nguồn cung nhà ở xã hội lên 200.000 căn/năm từ 2027.
Ngoài ra, chính sách này còn thúc đẩy phát triển đô thị thông minh. Dữ liệu sẽ được chia sẻ với các bộ ngành như Tài chính và Kế hoạch Đầu tư, hỗ trợ phân bổ vốn cho hạ tầng. Ví dụ, tại Bình Dương, dữ liệu sở hữu sẽ giúp ưu tiên phát triển khu đô thị mới dọc tuyến Metro số 1, thu hút đầu tư FDI lên 10 tỷ USD.
>> Xem thêm bài viết Dự kiến Vành đai 4 TPHCM khi nào khởi công?
** Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Radanhadat thực hiện bài viết này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước. Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của bài viết nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.
