Trong lĩnh vực pháp luật đất đai tại Việt Nam, cụm từ “công chứng nhưng không sang tên” đang trở thành một vấn đề được nhiều người quan tâm, đặc biệt sau khi Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực.
Quy định pháp luật mới nhất về việc sang tên đất
Theo Luật Đất đai 2024, các quy định về sang tên sổ đỏ khi thực hiện giao dịch mua bán, chuyển nhượng nhà đất đã có những thay đổi đáng kể nhằm đảm bảo tính minh bạch và hợp pháp trong quản lý đất đai. Cụ thể, tại Khoản 3 Điều 133 Luật Đất đai 2024, sau khi hợp đồng mua bán hoặc chuyển nhượng tài sản gắn liền với đất được công chứng, các bên liên quan có trách nhiệm hoàn tất thủ tục sang tên sổ đỏ trong vòng 30 ngày. Thời hạn này được tính từ ngày hợp đồng công chứng, chứ không phải từ ngày ký kết hợp đồng.
Quy định này được ban hành nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi của các bên trong giao dịch đất đai, đồng thời giảm thiểu các tranh chấp phát sinh từ việc chậm trễ trong việc cập nhật thông tin quyền sử dụng đất vào hồ sơ địa chính. Việc không tuân thủ thời hạn 30 ngày có thể dẫn đến các hình thức xử phạt hành chính, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền sở hữu và sử dụng tài sản của người dân.
Việc sang tên sổ đỏ không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là cách để người nhận chuyển nhượng khẳng định quyền sở hữu hợp pháp của mình trước pháp luật. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thị trường bất động sản ngày càng sôi động, khi các giao dịch mua bán đất đai diễn ra thường xuyên và phức tạp.

Mức xử phạt khi công chứng nhưng không sang tên đất
Việc công chứng nhưng không sang tên được xem là hành vi vi phạm pháp luật về đăng ký biến động đất đai. Theo Khoản 2 và Khoản 3 Điều 17 Nghị định 91/2019/NĐ-CP, mức xử phạt hành chính đối với hành vi này được quy định cụ thể như sau:
Đối với khu vực nông thôn
- Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng: Nếu người sử dụng đất không thực hiện đăng ký biến động đất đai trong vòng 24 tháng kể từ ngày quá thời hạn quy định tại Khoản 6 Điều 95 Luật Đất đai, mức phạt sẽ được áp dụng ở ngưỡng này. Đây là mức phạt cơ bản cho các trường hợp vi phạm chưa kéo dài quá lâu.
- Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng: Trong trường hợp thời gian vi phạm vượt quá 24 tháng kể từ ngày hết hạn, mức phạt sẽ tăng lên để phản ánh mức độ nghiêm trọng của hành vi chậm trễ.
Đối với khu vực đô thị
Mức xử phạt tại khu vực đô thị được quy định gấp đôi so với khu vực nông thôn, nhằm tăng tính răn đe trong các khu vực có giá trị đất cao và mật độ giao dịch dày đặc:
- Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng: Áp dụng cho trường hợp không đăng ký biến động trong 24 tháng kể từ ngày quá hạn.
- Phạt tiền từ 4.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng: Áp dụng khi thời gian vi phạm vượt quá 24 tháng.
Các mức xử phạt này không chỉ nhằm mục đích trừng phạt mà còn thúc đẩy người dân thực hiện đúng nghĩa vụ pháp lý, đảm bảo hệ thống quản lý đất đai được minh bạch và chính xác. Việc chậm trễ trong đăng ký biến động có thể gây ra nhiều hệ lụy, như tranh chấp quyền sử dụng đất, khó khăn trong việc xác minh quyền sở hữu, hoặc thậm chí ảnh hưởng đến các giao dịch tiếp theo liên quan đến tài sản.

Thủ tục sang tên đất diễn ra như thế nào?
Để tránh rơi vào tình trạng công chứng nhưng không sang tên và bị xử phạt, người dân cần nắm rõ quy trình thực hiện thủ tục sang tên sổ đỏ theo quy định tại Khoản 3 Điều 133 Luật Đất đai 2024.
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ sang tên sổ đỏ
Hồ sơ sang tên cần được chuẩn bị đầy đủ, bao gồm:
- Đơn đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất: Đây là biểu mẫu bắt buộc để ghi nhận sự thay đổi quyền sử dụng đất.
- Hợp đồng chuyển nhượng hoặc tặng cho: Hợp đồng đã được công chứng, chứng minh giao dịch chuyển giao quyền sử dụng đất.
- Bản gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Giấy chứng nhận hiện tại của tài sản cần sang tên.
- Tờ khai thuế thu nhập cá nhân: Theo mẫu 03/BĐS-TNCN (Thông tư 92/2015/TT-BTC), kèm giấy tờ chứng minh miễn thuế nếu thuộc diện được miễn.
- Tờ khai lệ phí trước bạ: Theo mẫu số 01 (Nghị định 140/2016/NĐ-CP), kèm bản sao giấy tờ chứng minh miễn lệ phí nếu có.
Bước 2: Nộp hồ sơ
Hồ sơ sau khi chuẩn bị sẽ được nộp tại Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai tại địa phương nơi có đất. Cơ quan này sẽ tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra tính hợp lệ và chuyển thông tin đến cơ quan thuế để xác định nghĩa vụ tài chính.
Bước 3: Nộp thuế và lệ phí
Sau khi nhận thông báo từ cơ quan thuế, người sử dụng đất cần nộp thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ vào ngân sách nhà nước. Các chứng từ nộp thuế hoặc giấy xác nhận miễn thuế cần được nộp lại cho Văn phòng đăng ký đất đai để hoàn tất hồ sơ.

Bước 4: Nhận kết quả
Khi hoàn tất các bước trên, người dân sẽ nhận được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cập nhật thông tin biến động. Nếu giấy chứng nhận cũ không còn chỗ ghi, cơ quan chức năng sẽ cấp giấy chứng nhận mới.
Thời gian xử lý thủ tục thường dao động từ 10 đến 30 ngày, tùy thuộc vào quy định của từng địa phương. Việc thực hiện đúng quy trình này không chỉ giúp tránh vi phạm mà còn đảm bảo quyền lợi pháp lý của người sử dụng đất.
Tại sao cần tránh tình trạng công chứng nhưng không sang tên?
Tình trạng công chứng nhưng không sang tên thường xuất phát từ sự thiếu hiểu biết pháp luật hoặc chủ quan của người dân. Tuy nhiên, hậu quả của hành vi này không chỉ dừng lại ở mức xử phạt tiền mà còn có thể dẫn đến:
- Tranh chấp pháp lý: Nếu không sang tên, quyền sở hữu đất vẫn đứng tên người bán, dễ gây ra tranh chấp khi có sự kiện pháp lý xảy ra.
- Khó khăn trong giao dịch tiếp theo: Tài sản chưa sang tên sẽ không thể dùng để thế chấp, chuyển nhượng hoặc thừa kế một cách hợp pháp.
- Ảnh hưởng đến quản lý nhà nước: Việc chậm cập nhật thông tin biến động đất đai làm giảm hiệu quả quản lý đất đai của cơ quan chức năng.
Do đó, ngay sau khi công chứng hợp đồng mua bán hoặc chuyển nhượng, người dân nên ưu tiên hoàn tất thủ tục sang tên để bảo vệ quyền lợi của mình và tuân thủ đúng quy định pháp luật.
>> Xem thêm bài viết Cập nhật mẫu hợp đồng công chứng mua bán đất 2025
** Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Radanhadat thực hiện bài viết này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước. Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của bài viết nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.